Bài 17: Đặt câu tiếng Đức với bảng năm cột thần thánh

Đặt câu tiếng Đức không khó như bạn nghĩ. Hôm nay, CLB Tiếng Đức Việt Đức sẽ chia sẻ với các bạn một cách để đặt câu tiếng Đức đơn giản không bao giờ sai. Hãy cùng nhau tìm hiểu nhé.

Quy ước các vị trí trong câu

CLB Tiếng Đức Việt Đức qui ước trong một câu tiếng Đức đơn giản có năm vị trí như sau:

0	1	2	3	4

Đây là vị trí tưởng tượng, tuy nhiên, khi mới học tiếng Đức, chúng ta tốt nhất nên kẻ bảng này ra, và điền các từ tương ứng vào.

Vị trí số 0

Trong tiếng Đức chỉ có 5 từ cơ bản. Nghĩa là, khi có một trong 5 từ này, ta sẽ đếm từ 0 trở đi, còn lại, chúng ta sẽ đếm từ 1 trở đi. Năm từ này là:

• und | và
• oder | hoặc
• aber | nhưng
• denn | bởi vì
• sondern | thay vào đó (chỉ dùng với câu phủ định)

Vị trí số 1

Vị trí số 1 trong tiếng Đức không nhất thiết phải là chủ ngữ như trong tiếng Việt. Nó có thể là bất cứ từ nào. Chúng ta hay nói đùa là chọn một từ đẹp trai, xinh gái nhất để ở vị trí số 1.

Ví dụ:

Câu tiếng Việt: „hôm nay tôi đã học tiếng Đức lúc 8 giờ.“ sẽ được viết theo ngữ pháp tiếng Đức như sau:

0	1	2	3	4
	Hôm nay	đã	tôi tiếng Đức lúc 8 giờ	học.
	Tôi	đã	tiếng Đức hôm nay lúc 8 giờ	học.
	Tiếng Đức	đã	tôi hôm nay lúc 8 giờ	học.

Như các bạn thấy, ở vị trí số 1, tất cả các từ ở vị trí số 3 đều có thể để ở vị trí số 1 được, và ngược lại, tất cả các từ ở vị trí số 1 có thể để ở vị trí số 3 được.

Vị trí số 2, 4

Như ở bảng trên, vị trí số 2 và số 4 (cuối cùng của câu) chỉ được dành cho các động từ.

Vị trí số 3

Vị trí này hay được gọi đùa là „thùng nước gạo“ khi tất cả những từ còn lại của câu sẽ được cho vào đây.

Lưu ý:

Khi đếm, chúng ta phải đếm theo cụm từ, chứ không phải đếm theo các từ riêng lẻ. Ví dụ: „Hà Nội“ là một từ, „in Hà Nội“ cũng là một từ. „Mein Freund“ là một từ, và „mit meinem Freund“ cũng là một từ.

Câu một động từ

	0	1	2	3	4
Trần thuật		Dich	liebe	ich.
Ja/nein			Liebst	du mich?
W-Fragen		Wann	liebst	du mich?
Mệnh đề			Wenn	du mich	liebst,

Câu hai động từ

	0	1	2	3	4
Trần thuật		Dich	werde	ich	lieben.
Ja/nein			Wirst	du mich	lieben?
W-Fragen		Wann	wirst	du mich	lieben?
Mệnh đề			Wenn	du mich	lieben wirst,

Câu một động từ tách

	0	1	2	3	4
Trần thuật		Ich	stehe	um 8 Uhr	auf.
Ja/nein			Stehst	du um 8 Uhr	auf?
W-Fragen		Wann	stehst	du	auf?
Mệnh đề			Wenn	du um 8 Uhr	aufstehst,

Câu hai động từ, có một động từ tách

	0	1	2	3	4
Trần thuật		Ich	werde	um 8 Uhr	aufstehen.
Ja/nein			Wirst	du um 8 Uhr	aufstehen?
W-Fragen		Wann	wirst	du	aufstehen?
Mệnh đề			Wenn	du um 8 Uhr	aufstehen wirst,

Lưu ý câu có từ „sondern“

Cách dùng

Như đã nói, từ „sondern“ chỉ sử dụng trong trường hợp có sự phủ định.

Ví dụ:

• Tôi không yêu cô ấy mà thay vào đó tôi yêu em gái cô ấy. | Ich liebe sie nicht, sondern ich liebe ihre Schwester.

0	1	2	3	4
	ich	liebe	sie nicht,
sondern	ich	liebe	ihre Schwester.

Tuy nhiên, câu trên, do có cùng chủ ngữ và động từ nên ta có thể viết gọn như sau:

• Ich liebe sie nicht, sondern ihre Schwester. | Tôi yêu em gái cô ta chứ không phải là cô ta.

Một số ví dụ với „sondern“

• Ich fliege nicht nach London, sondern nach Paris. | Tôi bay tới Paris thay vì London.
• Ich fahre nicht mit dem Auto, sondern mit dem Fahrrad. | Tôi đi xe đạp thay vì ô tô.
• Ich trinke meinen Kaffee nicht mit Zucker, sondern mit Honig. | Tôi uống cà phê với mật thay vì đường.
• Meine Schwester hat das Buch nicht, sondern mein Bruder hat es. | Anh trai tôi có cuốn sách đó chứ không phải là chị gái tôi.

Câu mệnh lệnh

Cho ngôi du

Chia động từ ở ngôi du, sau đó bỏ „st“ và đại từ nhân xưng „du“ đi. Riêng động từ „sein“ ta chỉ việc bỏ đuôi „n.“

Ví dụ:

• Geh(e), bitte. | Đi đi, làm ơn.
• Sei ehrlich, bitte. | Hãy thật thà, làm ơn.

Cho ngôi ihr

Chia động từ ở ngôi ihr, nhưng bỏ đại từ nhân xưng đi và thêm bitte.

• Geht, bitte. | Các bạn hãy đi đi.
• Seid ehrlich, bitte. | Các bạn hãy thật thà.

Cho ngôi wir và Sie

Chia động từ ở ngôi wir và Sie, thực hiện đảo ngữ, sau đó thêm bitte. Riêng động từ „sein“ ta thêm „e“ vào giữa gốc „sei“ và đuôi „n“.

• Gehen Sie, bitte. | Ngài hãy đi đi.
• Seien Sie ehrlich, bitte. | Ngài hãy thật thà.
• Gehen wir, bitte. | Chúng ta đi thôi.
• Seien wir ehrlich, bitte. | Chúng ta hãy thật thà.

Như vậy là đã xong phần đặt câu đơn giản. Các bạn có thấy tiếng Đức dễ không? Hãy kẻ bảng và tập đặt câu nhé. Cách đặt câu và viết văn phức tạp hơn các bạn có thể tìm đọc ở các bài có liên quan tại CLB Tiếng Đức Việt Đức.