Bài 3: Các loại số trong tiếng Đức

Sau khi học thuộc các âm trong tiếng Đức, đây là lúc bạn thực hành phát âm với phần số trong tiếng Đức. Ở phần này, bạn sẽ học đếm từ không đến một tỷ. Tuy nhiên, thực tế ở Đức, người ta ít khi sử dụng đến con số lớn như vậy. :P

Số đếm

13 số đếm cơ bản trong tiếng Đức

Tiếng Đức cũng giống như tiếng Anh, đếm từ không cho đến mười hai. Bạn cần phải học thuộc lòng các số cơ bản này. Trước tiên hãy nghe phát âm mẫu, sau đó nhắc lại. Bạn nên dành ra hẳn một ngày để luyện nhớ các con số.

• 🔊 Play 0: null
• 🔊 Play 1: eins
• 🔊 Play 2: zwei
• 🔊 Play 3: drei
• 🔊 Play 4: vier
• 🔊 Play 5: fünf
• 🔊 Play 6: sechs
• 🔊 Play 7: sieben
• 🔊 Play 8: acht
• 🔊 Play 9: neun
• 🔊 Play 10: zehn
• 🔊 Play 11: elf
• 🔊 Play 12: zwölf

Lưu ý:

• Để tránh nhầm lẫn khi nói số điện thoại, người ta hay dùng 🔊 Play „zwo“ để chỉ số hai thay cho 🔊 Play „zwei.“

Tất cả các số đếm còn lại trong tiếng Đức sẽ dựa vào hệ thống số đếm cơ bản nói trên. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua các phần dưới đây.

Số đếm từ 13 đến 19

Để đếm từ 🔊 Play 13 đến 🔊 Play 19, ta sẽ ghép số từ 🔊 Play 3 đến 🔊 Play 9 với từ 🔊 Play zehn.

Ví dụ:

• 13 sẽ bằng 3zehn = dreizehn.

Các số tròn chục 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90

Để đếm các số này, ta ghép số cơ bản với đuôi ßig (dành riêng cho trường hợp 30) hay đuôi 🔊 Play zig (dành cho các trường hợp còn lại.)

Trường hợp này khá giống với tiếng lóng trong tiếng Việt. Ở một số vùng, thay vì nói ba chục, ba mươi, người ta hay nói ba xịch, bốn xịch… :P

Các số lẻ từ 21 đến 99

Với các số không tròn chục từ 21 đến 99 người Đức sẽ đếm ngược.

Ví dụ:

• Số 28 người Việt đếm là hai mươi tám.
•  Nhưng người Đức sẽ đếm là tám-và-hai mươi.
• Từ „VÀ“ trong tiếng Đức là „UND.“

Bạn cần phải nhớ và ôn luyện kĩ phần thú vị nhất này của tiếng Đức. Tốt nhất, bạn hãy nhắm mắt lại, tưởng tượng từng con số hiện ra khi nghe. Tay cố gắng viết lại hình ảnh đang hiện ra trong đầu, và miệng thầm nhắc theo.

Đây là qui tắc: „mắt nhắm tay sờ mồm lẩm bẩm“ khi nghe số tiếng Đức.

Ví dụ:

• 🔊 Play 21: einundzwanzig
• 🔊 Play 32: zweiunddreißig
• 🔊 Play 55: fünfundfünfzig
• 🔊 Play 96: sechsundneunzig

Các số từ 100 đến 900

Ta ghép từ 1 đến 9 và chữ hundert (trăm)

Các số từ 1000 đến 900.000

Tương tự trường hợp trên, các bạn chỉ việc thay chữ hundert (trăm) bằng chữ tausend (nghìn) là được.

Ví dụ:

• 🔊 Play 2000 = zweitausend
• 🔊 Play 20.000 = zwanzigtausend
• 🔊 Play 900.000 = neunhunderttausend (chín trăm nghìn)

Số 1 triệu và 1 tỉ

• 🔊 Play 1.000.000= eine Million: một triệu
• 🔊 Play 1.000.000.000 = eine Milliarde: một tỉ
• Nếu muốn đếm 1 trăm triệu, một nghìn tỉ, một tỉ tỉ các bạn cứ ghép như trường hợp trên.

Đếm số lẻ lớn hơn 100

Qui tắc:

• Chỉ đếm ngược với các số từ 21 đến 99.
• Các số còn lại sẽ đếm như tiếng Việt.

Ví dụ:

Lưu ý: số đếm trong tiếng Đức sẽ được viết liền nhau, ở đây chúng tôi để dấu „-“ để các bạn dễ đọc mà thôi.

• 🔊 Play 101: ein-hundert-eins (một trăm lẻ một)
• 🔊 Play 210: zwei-hundert-zehn (hai trăm mười)
• 🔊 Play 221: zwei-hundert-ein-und-zwanzig (hai trăm một và hai mươi)
• 🔊 Play 1968: ein-tausend-neun-hundert-acht-und-sechzig (một nghìn chín trăm tám và sáu mươi)
• 🔊 Play 17.348: siebzehn-tausend-drei-hundert-acht-und-vierzig (mười bảy nghìn ba trăm tám và bốn mươi)
• 🔊 Play 89.732: neun-und-achtzig-tausend-sieben-hundert-zwei-und-dreißig (chín và tám mươi nghìn bảy trăm hai và ba mươi)
• 🔊 Play 527.754: fünf-hundert-sieben-und-zwanzig-tausend-sieben-hundert-vier-und-fünfzig (năm trăm bảy và hai mươi nghìn bảy trăm bốn và năm mươi)
• 🔊 Play 1.632.848: eine Million sechs-hundert-zwei-und-dreißig-tausend-acht-hundert-acht-und-vierzig (1 triệu sáu trăm hai và ba mươi nghìn tám trăm tám và bốn mươi)

Số thứ tự

Trong tiếng Đức, số thứ tự được thành lập bằng cách:

• Thêm đuôi –t(e), hoặc đuôi –st(e) vào sau số đếm,
• Nếu muốn viết tắt, người ta viết số đếm và thêm dấu chấm „.“ vào sau.
• Đuôi „-e“ ở sau -t hoặc -st sẽ biến đổi tùy từng trường hợp. Bạn sẽ học điều này trong một vài bài tới.

Các qui tắc cần nhớ

• Từ 1. đến 19. ta thêm đuôi –t(e)
• Từ 20. trở lên ta thêm đuôi –st(e)
• Viết tắt bằng cách thêm dấu chấm „.“ vào sau số đếm. Ví dụ: 10. phải được hiểu là thứ 10 chứ không phải là số 10.
• Các trường hợp đặc biệt: 1. = 🔊 Play erste và 3. = 🔊 Play dritte
• Số thứ tự trong tiếng Đức còn được dùng để chỉ ngày tháng. Ví dụ: 19. 05. 1890 (ngày thứ 19 tháng thứ 5 năm 1890.)
• Đuôi te của số thứ tự sẽ biến đổi tùy thuộc theo giống số cách.

Để đơn giản cho các bạn mới học, chúng tôi liệt kê các trường hợp biến đổi đuôi của số thứ tự. Đừng lo nó quá phức tạp. Trong một số bài tới, khi biết rõ giống, số, cách là gì, bạn sẽ hoàn toàn hiểu rõ vấn đề này. Hiện tại, hãy chấp nhận nó, và học thuộc.

Hoặc bạn chỉ cần nhớ quy tắc duy nhất: thêm đuôi -te /-ste vào sau số đếm. Khi đã nắm rõ về giống số cách, lúc đó bạn có thể tự sửa lỗi cho mình.

Một số ví dụ với số thứ tự

• 🔊 Play Heute ist der siebzehnte Oktober. –  Hôm nay là ngày 17 tháng 10.
• 🔊 Play Ich bin am siebzehnten Oktober geboren. – Tôi sinh ra vào ngày 17 tháng 10.
• 🔊 Play Ich wohne im fünften Stock. – Tôi sống ở tầng năm.
• 🔊 Play Friedrich I. – Friedrich der Erste – Vua Friedrich Đệ Nhất
• 🔊 Play Elisabeth II. – Elisabeth die Zweite – Nữ hoàng Elisabeth Đệ Nhị
• 🔊 Play Erstens, zweitens, drittens, viertens, … – Thứ nhất là, thứ hai là, thứ ba là, thứ thư là,…
• 🔊 Play mein erstes Kind – Đứa con đầu của tôi
• 🔊 Play das erste Kind – Đứa con đầu ấy
• 🔊 Play Erstes Kind – Con đầu

Phân số

Phân số như chúng ta được học bao gồm tử số, mẫu số. Tuy nhiên, không chỉ được sử dụng trong toán học, chúng còn được sử dụng rất phổ biến trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ như trong nấu ăn: cho ½ muôi nước, trong nói giờ: ¼ (15 phút), v.v.

Để thành lập phân số, ta chỉ việc:

• Thêm đuôi –tel hoặc –stel vào sau số đếm.

Các qui tắc cần nhớ

• Từ 🔊 Play 1/2 đến 🔊 Play 1/19 ta thêm đuôi –tel
• Từ 🔊 Play 1/20 trở đi ta thêm đuôi –stel
• Để nói 🔊 Play ¾ ta sẽ nói ba một phần tư: 🔊 Play drei viertel
• Chỉ số 1 [ein] là phải chia theo cách, các số khác không bị chia. Ví dụ: 🔊 Play ein Viertel, einen Viertel…
• ½ = 🔊 Play ein halb (một [ein] được coi như mạo từ không xác định ein, còn halb thì được coi như là tính từ. Ví dụ: 🔊 Play ein halbes Kilo Mehl, für einen halben Tag, v.v.)
• 1/3 = 🔊 Play ein drittel
• Các phần biến đổi đuôi các bạn sẽ được học trong một vài bài tới. Ở bài này, chúng ta tạm chấp nhận học thuộc và luyện phát âm mà chưa cần hiểu.

Một số ví dụ với phân số

• 🔊 Play Ich trinke jeden Tag einen halben Liter Kaffee. | Tôi uống mỗi ngày nửa lít cà phê.
• 🔊 Play Er hat einen viertel Liter Wein bestellt. | Anh ta đặt một phần tư lít rượu vang.
• 🔊 Play Sie hat zwei halbe Brote gekauft. | Cô ta đã mua hai nửa ổ bánh mì.
• 🔊 Play ein halbes Kilo Mehl (neutral, Nominativ) | một nửa cân bột mì
• 🔊 Play für einen halben Tag (maskulin, Akkusativ) | trong nửa ngày
• 🔊 Play in einer halben Stunde (feminin, Dativ) | trong một nửa tiếng nữa
• 🔊 Play trotz eines halben Liters Abweichung (maskulin, Genitiv) | mặc dù có độ lệch nửa lít
• 🔊 Play Ich habe erst zwei Drittel von dem, was ich wollte, geschafft. | Tôi chỉ đạt được 2/3 những gì tôi muốn.
• 🔊 Play Ich habe ein Viertel der Fragen falsch beantwortet. | Tôi đã trả lời sai ¼ số câu hỏi.
• 🔊 Play ein viertel Liter Wasser | ¼ lít nước
• 🔊 Play drei achtel Kilo Mehl | 3/8 cân bột
• 🔊 Play eine Dreiviertelstunde | ¾ giờ
• 🔊 Play ein Viertelliter | ¼ lít
• 🔊 Play Ich habe den halben Kuchen gegessen. → 🔊 Play Ich habe die Hälfte des Kuchens gegessen. | Tôi đã ăn nửa chiếc bánh.
• 🔊 Play ein halbes Jahr → 🔊 Play ein Halbjahr | nửa năm
• 1 ½ → 🔊 Play eineinhalb / 🔊 Play anderthalb
• 2 ½ → 🔊 Play zweieinhalb
• 3 ½ → 🔊 Play dreieinhalb
• 🔊 Play Ich wohne seit fünfeinhalb Jahren hier. | Tôi đã sống ở đây được năm năm rưỡi rồi.

Luyện tập đếm từ 1 đến 100

Lưu ý: mỗi số sẽ được nhắc lại 10 lần để các bạn quen chứ không phải clip bị lỗi các bạn nhé.